Tot enkele decennia geleden stond ons landschap vol met hagen die bebouwde velden van elkaar scheidden. Ze vormden vaak een scheidslijn tussen het ene perceel en het andere, maar dat niet alleen: de haag heeft veel ecologische functies die bijdragen aan het succes van onze gewassen.

Het gebruik van heggen rond de moestuin of het veld is in onbruik geraakt, deels om de werking van mechanische middelen te vergemakkelijken en deels om de fauna en microfauna van ons veld onder controle te houden. Wie aan biologische landbouw wil doen, moet echter weten dat dit geen echte voordelen zijn.

De biodiversiteit van de kweekomgeving is erg belangrijk voor het creëren van een gezond en stabiel ecosysteem, dat minder vatbaar is voor ziekten en plagen; de haag is hierbij erg belangrijk.

Meestal bestaat een goede haag uit struik- of boomsoorten die de eigenschap hebben 'winterhard' te zijn, d.w.z. bestand tegen zeer hete of zeer lage temperaturen en goed bestand tegen snoeien. Bladhoudende planten hebben de voorkeur, maar het kunnen ook bladverliezende zijn.

De hele omtrek van een veld met een haag bedekken kan een aanzienlijke hoeveelheid geld kosten, vooral als we van plan zijn om al grote struiken te verplanten die we op de kwekerij hebben gekocht. Zoals we zullen zien, is de natuurlijke haag een alternatief dat kosten kan besparen en arbeid kan verminderen.

Voordelen van een moestuinhaag

Zoals hierboven vermeld, heeft de haag een belangrijke ecologische functie in het mogelijk maken van biodiversiteit in de omgeving, maar hij heeft ook een aantal andere belangrijke verdiensten; het is niet gewoon een afbakening van grenzen of omheining.

• Windschermwerking en verbetering van het microklimaat Dankzij het gebladerte van de struiken wordt de mechanische werking van de wind beperkt, wordt er wat schaduw gecreëerd voor de planten naast de haag en, als we de planten op de juiste manier rangschikken, kan dit helpen. Het spreekt voor zich dat hoe kleiner de gecultiveerde oppervlakte is, hoe meer invloed de aanwezigheid van de haag zal hebben.
• Bescherming tegen externe agentia In sommige situaties kan de haag vervuilende stoffen onderscheppen die met de wind meebewegen.
• Bescherming tegen erosie (De wortels van struiken hebben een groot vermogen om de bodem te stabiliseren, vooral als ze aan de voet van een helling worden geplaatst zijn ze effectief tegen erosie.
• Reservoir voor biodiversiteit Hoe vaak hebben we niet gezegd dat diversiteit een grote hulpbron is voor onze gewassen en stabiliteit geeft aan het systeem. De haag is hierin een zeer positieve factor: het is een omgeving waar veel levende wezens van allerlei soorten leven: nuttige insecten, spinnen, maar ook reptielen en vogels die er nestelen. Het kan ook bestuivers aantrekken met zijn bloei.
• Productie We kunnen ook denken aan een haag die ook productief is en vruchten kan dragen, zoals braamstruiken, vlierbessen, aalbessen, bosbessen, hazelnoten. Of we kunnen denken aan aromatische hagen, zoals laurier, rozemarijn en lavendel.

Een natuurlijke haag bouwen

Een haag maken door zaailingen te kopen in een kwekerij kan duur zijn, maar alle voordelen van een haag kunnen ook gratis worden verkregen, gewoon door de natuur zijn gang te laten gaan en een natuurlijke haag aan te leggen. Natuurlijke hagen bestaan uit planten die spontaan op die specifieke plek zijn opgekomen. We hoeven er alleen maar op te letten dat we de omtrek van onze moestuin niet maaien ofvan ons bebouwde veld en observeer hoe de vegetatie zich gedraagt.

De eerste fase zal de hoog gras De soorten die al aanwezig zijn, zullen gedurende het seizoen gaan groeien, vooral grassen. Als grassen te hardnekkig aanwezig zijn, kunnen ze het oppervlak verstikken en de andere planten verstikken. In dit geval kunnen we in de herfst de omtrek van hoog gras harken om het droge gras weg te trekken.

In elk geval kan men de volgende lente de eerste boom- en struikzaailingen spontaan uit zaad zien groeien. Sommige zaden zullen door de wind zijn meegekomen, andere zullen door vogels en andere dieren zijn meegebracht. We kunnen ook zelf zaden zaaien door zaden van haagplanten, mogelijk inheemse, te kopen.

Op dit punt moeten we beginnen met het selecteren van de meest geschikte planten voor het doel. We moeten de haag uitdunnen door struiken te verwijderen die te dicht op elkaar staan, misschien moeten we ze verplanten waar er gaten zijn. We moeten planten met een boomachtige habitus en een te snelle groei, zoals populieren en acacia's, verwijderen.

Afhankelijk van het geografische gebied zullen er veel wilde soorten zijn die het goed doen, bijvoorbeeld in Noord-Italië kan men gemakkelijk vinden: liguster, zwarte en witte haagbeuk, vlier, kornoelje, roos, kamperfoelie, meidoorn, hazelnoot, enz. Sommige van deze planten kunnen ons ook fruit geven, met een permacultuur-voedselbosperspectief, waarin we meer nuttige functies geven aan de elementen dieintroduceren we.

Een interessant voorbeeld is de wilde braam: hoewel hij vervelend is omdat hij erg invasief is en vanwege zijn doornen, biedt hij een zeer dichte en dus nuttige habitat voor verschillende diersoorten, plus hij produceert natuurlijk uitstekende bramen.

Degenen die zeer grote velden hebben, kunnen zelfs overwegen om kleine bosjes aan de randen van de velden te herstellen met dezelfde methode; hoe groter de oppervlakte van de beboste grond, hoe groter de voordelen voor de teelt. Hoewel het waar is dat de bewerkte oppervlakte enigszins zal afnemen, zal het milieu in het algemeen dankbaar zijn.

Artikel geschreven door Giorgio Avanzo.